داستان از این قرار است که همام، آن هم همامی که امام صادق (ع) درباره او فرموده‌اند: همام فردی عابد، خالص و تلاشگر در مسیر تقوای الهی است، به محضر امیرالمومنین (ع) می‌رسد و از ایشان توصیف متقین را طلب می‌کند، به گونه‌ای که گویا آنها را می‌بیند. امام او را به تقوای الهی توصیه می‌کنند و از پاسخ طفره می‌روند. اما وقتی با دل مشتاق و اصرار همام مواجه می‌شوند، بذر سعادت را در اندیشه و دل او می‌نشانند. حضرت بیش از صد ویژگی از متقین را ذکر می‌کنند. کلامشان ادامه داشت که همام صیحه زد و جان داد. امام در این زمان فرمودند:
« به خدا قسم از همین بیم داشتم، که جواب او را نمی‌دادم. اندرزهای رسا با اهلش این‌گونه می‌کند.»
لذا شان نزول سخن، مخاطب، سطح کلام و جامعیت آن چنان ژرف است که کسی نمی‌تواند خود را از آن مستغنی بداند.
